VỀ LẠI PHỐ XƯA
Có anh chị và bạn nào sinh đầu những năm 80 như mình nhớ cửa tiệm văn phòng phẩm và sách cũ số 313 Trần Hưng Đạo này không ạ. Có thể bạn Nguyễn Huệ và Nguyen Trang sẽ biết về ngôi nhà này chăng.
Nằm khiêm tốn ở góc ngã tư Trần Hưng Đạo – Quang Trung, sát một bên là Chợ Rồng, bên kia là chợ Mỹ Tho, đông người qua lại, cửa tiệm được một cụ bà người gầy, nhanh nhẹn, vui vẻ đứng bán. Cụ thường đứng ở phía trong, sau tấm chắn bằng lưới sắt mỏng để bán hàng. Cụ cũng không chuyên bán hàng mà ai gọi thì cụ mới ra. Đó là những năm 1990-1995, khi đó cụ cũng tầm ngoài 60 tuổi.
Ô cửa của tiệm nhỏ thôi, người qua lại có lẽ cũng ít chú ý nhưng với tôi thì đây lại là một ô cửa đặc biệt, nơi mở ra cho tôi cả một thế giới những câu chuyện cổ tích và những cuốn sách du lịch, khám phá, khoa học hấp dẫn. Những năm học lớp 4, lớp 5, sau mỗi buổi học, hôm nào đi bộ về là tôi đều ghé qua tiệm của cụ. Những cuốn sách, truyện ở đây thì siêu rẻ rồi vì chúng cũng vốn là sách cũ, có thể cụ soạn lại từ một tủ sách nào đó hoặc từ một nguồn đồng nát. Sách rẻ nhưng không phải lúc nào thằng bé cũng có tiền để mua mà đều chờ gom vài bữa ăn sáng mới mạnh dạn xin cụ cho chọn sách, không thì cứ xem sách ngó như người ta vẫn hay “ăn phở ngó” ấy. Cách trình bày sách của cụ cũng thật đơn giản. Sách được treo trên những sợi dây thép mỏng, kẹp bởi những chiếc kẹp quần áo như ta dùng dây phơi vậy. Văn phòng phẩm như bút, ngòi bút, lọ mực, rổi cả kim chỉ, cúc áo được bày trong chiếc hộp kính khung gỗ, ai mua gì thì chỉ.
Sau này lớn dần, mẹ cho tiền tiêu vặt nhiều hơn và lúc đó có chợ sách cũ đông vui hơn ở vườn hoa ngã tư Cửa Đông, sau đài tưởng niệm nên tôi hay qua đó tìm sách. Tiệm sách của cụ bà lúc này cũng không còn hấp dẫn nữa nhưng vẫn luôn là một chốn nhiều kỷ niệm.
Hôm rồi có dịp về thành phố, lang thang đi dạo sau cơn mưa rào, tôi bước qua ngôi nhà và dừng lại. Ngôi nhà đóng kín cửa, hai ô cửa cũng có được sơn lại so với trước đây còn bức tường thì vẫn loang lổ thế. Mỗi khi ngắm những ngôi nhà như này liên tưởng một ngày nó sẽ ko còn nữa, sẽ bị thay thế đi, người con Thành Nam lại chợt thảng thốt như sắp mất đi một điều quý giá.
Nam Định đáng yêu và đáng nhớ bởi nơi đây có những cửa hàng, những ngôi nhà, dãy phố hàng trăm năm tuổi. Trải qua bao thế hệ, những công trình và con người xưa nơi ấy đã gìn giữ cái hồn cốt linh thiêng của một đô thị cổ, chắt chiu văn hoá – nếp sống qua từng lớp hương khói bám dưới mái nhà, qua từng lớp rêu phong trên mái ngói, qua những cây tầm gửi bao năm lầm lũi bám rễ trên lớp vỏ gỗ những cây xà cừ cổ thụ. Đó luôn là niềm nhớ, là ký ức đẹp, là niềm tự hào, là tâm thế vươn lên khó khăn, ham học hỏi của thế hệ chúng tôi, những đứa con của các bố mẹ 5x, 6x.
..: Đỗ Chung / Nam Định Đất và Người
