TẢN MẠN NGÀY ĐẦU THU
Mùa thu trong “Thương nhớ mười hai” của Vũ Bằng là những hình ảnh đẹp neo giữ bao tâm hồn tha hương. Đó là những quả hồng chín mọng, trái chuối trứng cuốc vàng xuộm với mẻ cốm rang vội được gói trong mảnh lá sen, … Vào một ngày đầu thu, nắng hanh vàng, gió heo may nhẹ, tôi trở về chốn quê.
Làng Bách Tính cũng như bao làng quê khác ở đồng bằng châu thổ sông Hồng. Đường làng quanh co, ngõ xóm nối liền nhau, có cây đa, bến nước, sân đình, … Mỗi nhà có một kiểu ngõ vào phù hợp với nhà và tường rào bao quanh… Về làng Bách Tính, đi từ TP Nam Định qua cầu Đò Quan, xuôi theo quốc lộ 21, qua cầu Vòi, cống Khâm, khoảng hơn 10 Km là đến chợ Đê (5 ngày họp phiên một lần). Chợ Đê nằm ở giữa cống Khâm và Ngặt Kéo trên đoạn đê vòng(*) sông Hồng, cách chùa Cổ Lễ – thị trấn Cổ Lễ (Trực Ninh) 3 Km.
Cuối dốc chợ Đê có cây gạo già rợp bóng bên chùa của các nữ tu (chùa có từ cuối thế kỷ 19). Xuống xe, tôi thả bước chậm trên đường Vàng về làng Bách Tính. Đường làng qua các xóm Hồng Phúc, Hồng Đức, Hồng Đoài, Hồng Bàng quen thuộc nay đã được mở rộng 12 m và thảm nhựa. Nhiều ao ngày trước nay không còn nữa! Chương trình nông thôn mới đã thay đổi làng quê rất nhiều.
Đất trời đã sang thu, nắng bớt gay gắt hơn, không khí dịu lại và bớt oi nồng. Đầm sen ở Thứ Nhất Nội bên cánh đồng làng bắt đầu xuống lá, chỉ còn thưa thớt mấy đóa sen nở muộn. Đã thoảng trong gió hương thị chín, thơm ngọt ngào từ phía vườn nhà ai ở Hồng Phúc. Cây khế bên bờ ao gần chùa Na lặng lẽ thả xuống quanh gốc và mặt nước những chấm hoa tím hồng. Mấy cây cơm nguội ở ngã ba Ngọc Giang (sông Ngọc) lác đác những chiếc lá vàng cam rực rỡ báo hiệu thu về. Đất trời sang thu, mang theo chút heo may len lỏi qua tán nhãn cổ thụ, cây bàng đầu xóm, qua bờ dậu dâm bụt, cây hồng mòng quả trĩu cành, hàng cau bên lối ngõ, … Mùa thu đã về.
PAT
(Ngày 16.08.2023).
(*)Năm 1949, đoạn đê sông Hồng chảy qua xã Nam Hồng, huyện Nam Trực (bên kia sông Hồng là huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình) bị vỡ do bão lụt đã nhấn chìm 2 tổng (9 xã) của huyện Nam Trực. Để bảo vệ người dân và tài sản, chính quyền thời ấy cho đắp 4 Km đoạn đê vòng hình ô voan sâu vào phía trong 1 Km. Khởi công đắp đầu năm 1952 và hoàn thành cuối năm 1953. Người dân gọi đoạn đê này là đê vòng.
