NÓI VỀ THÀNH NAM (Vũ Xuân Thu)
“Quê hương là chùm khế ngọt”
Những từ ngữ trong câu nói trên. Nói lên tất cả. Cũng có thể chả nói lên cái gì?. Tất cả còn tùy thuộc. Với người này, quê hương luôn là nỗi niềm đau đáu trong trái tim và tâm thức, vẫn từng giờ từng ngày chảy trong người họ. Còn với người kia, quê hương là một địa chỉ mơ hồ, một ám ảnh, một nỗi đau, cứ tự xói mòn,lãng quên,hay hơn nữa còn là sự hận thù…
Thời gian qua, các thành viên trong Trang NAM ĐỊNH ĐẤT VÀ NGƯỜI nói riêng và cộng đồng mạng hưởng ứng sôi nổi sự kiện kỷ niệm 100 năm Thành Nam mang tên THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH.(17/10/1921-17/10/2021). Lướt qua những hình ảnh, bài viết trên trang,ta thấy rất vui.
Thành Nam xưa và nay như thế nào nhỉ? Chắc chắn còn tùy thuộc vào tiềm thức, nhận thức, hệ ý thức trong tư duy, trình độ của mỗi người trong phân tích đánh giá chủ quan, khách quan về Thành Nam. Còn Thành Nam trong tôi là :
Quê tôi ở xã ngoại thành. Ngày xưa mỗi khi vào thành phố, chúng tôi thường gọi là “Ra tỉnh”. Cũng có thể vì từ ra tỉnh,hay đó là một thực thể hiển nhiên mà nhà thơ ” Chân quê ” Nguyễn Bính mới có câu ” Hôm qua Em đi tỉnh về “…
Sau ngày tiếp quản TP Nam Định. Thành phố Nam Định trong tôi là, từ đầu làng Vị Dương,qua làng Mỹ Trọng,ra đường Đất đỏ, lên làng Kênh,ra Tân Đệ, chỉ là những cánh đồng ngập nước. Vào sâu hơn về phía Ga Nam Định là ken dày mồ mả của khu Mả Tàu,Mả Tây. Theo Đê Rặng Xoan lên đến dốc Lò Trâu là những dãy nhà lợp lá Cọ. Chị em tôi vẫn ra Tp hái lá Dâu về nuôi Tằm. Những hôm còn sớm,hai chị em mới dám vào nội thành chơi. Vào đến chợ Rồng là đã thấy hoành tráng lắm rồi,khu chợ một tầng rộng bao la, rồi từ chợ Rồng đi ra Cửa Đông rồi về Năng tĩnh ( Trên đoạn đường này có rất nhiều công trình, cảnh đẹp như : Quảng trường, Vườn hoa, bưu điện, Cột cờ, Chùa Vọng cung… Đặc biệt là nhà máy Dệt.
Rồi chiến tranh phá hoại. Thành phố trở thành trọng điểm ném bom của Mỹ, chúng tôi không còn dám ra Tỉnh nữa.
Sau lệnh tổng động viên năm 1967 lên đường nhập ngũ vào Nam chiến đấu. Giải phóng Miền Nam, xuất ngũ chuyển ngành làm việc ở một tỉnh xa. Trong một lần nghỉ phép, tôi đã gặp cô thợ Dệt làm cùng em gái con ông chú họ tôi. Thế rồi mấy năm sau làm rể Thành Nam. Một nửa gian nhà khu tập thể Dệt Văn Miếu. Vợ chồng mỗi người một tỉnh,hai đứa con trứng vịt,trứng gà, phải trông nhau khi,bố ở xa, mẹ làm ka.
Vợ chồng về hưu,dồn góp,vay mượn mua được miếng đất nhỏ, xây dựng nhà,thế là hạnh phúc tột cùng rồi.
Vào cuối những năm 80 thế kỷ trước, Thành phố… Vẫn vậy.
Vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước Thành phố… Vẫn vậy
Vào giữa những năm 90 của thế kỷ trước và đầu những năm của thế kỷ 21 Thành phố bắt đầu có những chuyển biến. Từ chương trình EMA, cải tạo môi trường sống của người dân ở các tổ dân phố nghèo, đến dự án cải tạo chỉnh trang đô Thị bằng nguồn vốn của chính phủ Thụy Sĩ,dự án tiêu thoát nước Kênh Gia
… Có một dự án nhỏ nhưng đã đem lại giá trị to lớn trong việc xây dựng ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân với nơi mình đang sống, với Thành phố. Đó là dự án CỘNG ĐỒNG QUẢN LÝ.
… ” Quê hương là chùm khế ngọt “. Không phải là Mẹ hát con khen hay. Là người đã sống ở nhiều TP khác nhau trên nước ta. Gần 50 năm làm rể Thành phố,30 năm sống hít thở không khí hàng ngày của thành phố. Chứng kiến sự đổi thay từng ngày của thành phố.
Có người bảo : Thành phố ta thế này, thành phố ta thế kia, giá như, giá mà v.v. Thành phố Nam Định trong tôi vẫn là. Yên bình, Nền nã, An ninh an toàn tốt lên, Môi trường tốt lên, Ý thức người dân tốt lên.
Sáng, Chiều trên bờ Sông Đào, trên ghế đá công viên Hồ Vị Xuyên, trên Quảng trường Hòa Bình, dạo bước qua những khu phố nội thành còn đậm nét xưa, ngắm nhìn những danh lam thắng cảnh Thành Nam. Rồi thưởng thức những món ăn ngon, đặc biệt của Thành Nam, của quê hương Nam Định, mà bây giờ chỉ có những người dân Thành Nam đã rời Thành Nam, mới cho ta hiểu thấu sự thiệt thòi,mất mát khi không còn là người sống ở Thành Nam.
( Một chút tâm tư)
16/10/2021.
